حامد منکرسی می گوید برخی پیام‌رسان‌ها مثل ایتا، بله و روبیکا به ترتیب رشد هشت، پنج و سه برابری را از منظر کاربران فعال ماهانه تجربه کرده‌اند.
آیا این رشد به منزله پایان دغدغه‌ها و چالش‌های پیش روی آن‌هاست و دیگر اینکه با ارائه این آمار، سرنوشت ایده تجمیع آن‌ها و برخورداری کشور از یکی دو پیام‌رسان قوی به کجا می‌انجامد؟
عبور از چالش‌های بی‌اعتمادی و پایین بودن کیفیت
فرهاد مرادی، مدیرعامل پیام‌رسان سروش پلاس در پاسخ به قدس، درآمدزایی را مهم‌ترین دغدغه پیام‌رسان‌های داخلی می‌داند و می‌گوید: به لحاظ کسب‌وکار در حوزه‌های مختلف باید وضعیت درآمدزایی خود را بهبود دهیم تا بتوانیم پاسخگوی هزینه‌ها باشیم.
وی با اشاره به اینکه منابع مصرفی در کاربران پیام‌رسان‌ها بسیار بالاست، می‌افزاید: این یک موضوع زیرساختی است. درواقع این مسئله نیز به هزینه‌ها برمی‌گردد و باید تلاش کنیم روند را بهبود ببخشیم. هرچند در این زمینه از سوی وزارت ارتباطات حمایت‌هایی بوده و هست ولی ما به‌عنوان یک کسب‌وکار باید برای منابع زیادی که مصرف می‌شود الگوی درستی داشته باشیم و بتوانیم روی پای خودمان بایستیم.
مرادی دریافت مجوزهای لازم برای تنوع‌بخشی به خدمات پیام‌رسان را از دیگر چالش‌های این حوزه عنوان می‌کند و می‌گوید: هرچه مجوزها را سریع‌تر دریافت کنیم و خدمات متنوع‌تری به کاربران خود ارائه دهیم کسب‌وکار پیام‌رسان‌ها جان و قوت بیشتری می‌گیرد.
وی سپس به حمایت مالی دولت‌ها برای تقویت پیام‌رسان‌های بومی اشاره و اظهار می‌کند: وزارت ارتباطات در حوزه پیام‌رسان‌ها یک‌سری خدمات زیرساختی ارائه داده که در حد خودش مناسب بوده است. بنابراین موضوع، بحث مالی نیست، موضوع خدمات زیرساختی است که شرکت ارتباطات زیرساخت، ذیل مجموعه وزارت ارتباطات یک‌سری خدمات حمایتی داشته است. باید با مدل‌های درآمدی که داریم، مثل حوزه تبلیغات، حوزه ترافیک و... بتوانیم درآمدزایی داشته باشیم و روی پای خودمان بایستیم. در واقع باید نگاه کسب‌وکار خصوصی را داشته باشیم و نباید چشم ما به دولت باشد.
مدیرعامل پیام‌رسان سروش پلاس در خصوص چالش بی‌اعتمادی بعضی از مردم به پیام‌رسان‌های داخلی به خاطر نگرانی‌شان درباره احتمال قرار دادن اطلاعات محرمانه‌شان در اختیار برخی نهادها می‌گوید: این موضوع خیلی قابل قبول نیست، چون الان فقط تعداد کاربران فعال روزانه سروش پلاس ۵ تا ۶ میلیون نفر است و این نشان می‌دهد این موضوع، گره ذهنی مردم جامعه در میزان استقبال از پیام‌رسان‌های بومی نیست و مردم در حال استفاده از پیام‌رسان‌های داخلی هستند.
مرادی درباره ادعای برخی کارشناسان مبنی بر پایین بودن کیفیت پیام‌رسان‌های داخلی و ناتوانی آن‌ها در پاسخ‌گویی به کاربران در صورتی که آمارشان به بالای چند ده میلیون برسد، عنوان می‌کند: به‌طور جدی می‌توان گفت ما از این چالش عبور کرده‌ایم. حداقل این اتفاق برای پیام‌رسان سروش پلاس افتاده است. با توجه به اهمیت بحث کیفیت، ما از سال۱۴۰۱ با استفاده از یک فناوری تازه، مشکل خود را در این حوزه حل کرده‌ایم و حاضریم درباره کیفیت و موضوعات مختلف آن از جمله سرعت با کارشناسان فناوری اطلاعات گفت‌وگو کنیم. به هرحال، دیگر موضوع فناوری و کیفیت را گره پیام‌رسان‌های داخلی نمی‌دانیم و احساس می‌کنیم این گره را حل کرده‌ایم به‌طوری که اگر تعداد کاربران ما به بالای ۱۰۰میلیون نفر هم برسد مشکلی از بابت معماری و کیفیت نخواهیم داشت.
وی سپس به ایده تجمیع پیام‌رسان‌های داخلی به منظور گسترش آن‌ها و پاسخ‌گویی بهتر به کاربران می‌پردازد و می‌گوید: تجربه‌های دنیا نشان می‌دهد تجمیع پیام‌رسان‌های بومی به منظور داشتن یک یا دو پیام‌رسان قوی امکان‌پذیر نیست، چون بازار و خود کاربران هستند که نقش اساسی را در این زمینه بازی می‌کنند و به سمت پیام‌رسانی می‌روند که به لحاظ کیفیت و ارائه خدمات، مطلوب باشد. به‌ویژه اینکه پیش از سال ۱۴۰۱ هم در بازه‌های مختلف چندین پیام‌رسان مثل واتساپ و اینستاگرام در دسترس کاربران ما بوده و آن‌ها بر اساس نیاز و خدمات ارائه شده، انتخاب می‌کردند از کدام پیام‌رسان استفاده کنند. ضمن اینکه ممکن است یک پیام‌رسان خدمات و یا محصولات مختلف و خاصی ارائه دهد و یکی دیگر چنین نکند. مثلاً شاید یک پیام‌رسان صرفاً در حوزه تدریس یا امور بانکی باشد. به هرحال این کاربران هستند که باید بر اساس نیازشان پیام‌رسان مورد نظر را انتخاب و از آن استفاده کنند. به نظرم تجمیع پیام‌رسان‌ها به شکل دستوری، کاری را پیش نمی‌برد و هدف برخورداری از یک یا دو پیام‌رسان قوی را تأمین نمی‌کند.
نبود قوانین برای اقتصاد سکومحور
مهدی انجیدنی، مدیرعامل و بنیان‌گذار پیام‌رسان گپ هم در پاسخ به قدس می‌گوید: به صورت کلی خود پیام‌رسان‌ها دغدغه خاصی ندارند. اما اکوسیستم اقتصاد دیجیتال ایران با یک چالش عمومی مواجه است که آن هم مربوط به نبود قوانین برای اقتصاد سکومحور می‌شود. حتی متأسفانه قوانین تجارت الکترونیک هم مربوط به سال‌ها پیش و هنوز هم در وضعیت پیشنویس است که این موضوع برای کشوری که این همه جوان، استارت‌آپ و پلتفرم‌های مختلف از جمله پیام‌رسان‌ها دارد، اصلاً چیز خوبی نیست و ایراد بزرگی محسوب می‌شود.
برای رفع این مشکل گام‌های خوبی در دولت سیزدهم برداشته شد که با شهادت آیت‌الله رئیسی کارها به دولت چهاردهم رسیده است، با وجود این، کل اکوسیستم اقتصاد دیجیتال ایران امیدوار است دولت چهاردهم در خصوص اقتصاد سکومحور لایحه یا لوایح مناسبی تدوین و برای تصویب به مجلس شورای اسلامی ارسال کند، چون در حال حاضر مشکل بزرگ این حوزه این است که بخش زیادی از سرمایه‌گذاران بزرگ وقتی می‌خواهند وارد سرمایه‌گذاری در بخش اقتصاد دیجیتال شوند، نگران آینده سرمایه‌شان هستند؛ مثلاً می‌پرسند اگر وارد این عرصه شوند و بعد یک‌باره عنوان شود این کار غیرقانونی است، تکلیف سرمایه‌شان چه خواهد شد؟
انجیدنی در خصوص نبود حمایت مالی مناسب دولت‌ها از پیام‌رسان‌های بومی به عنوان یکی از چالش‌های پلتفرم‌ها برای توسعه زیرساخت‌هایشان هم اظهار می‌کند: پیام‌رسان‌ها هیچ وقت به‌طور مستقیم درخواست حمایت مالی از دولت‌ها نداشته‌اند. این موضوع همواره از سوی رسانه‌ها و یا برخی از مسئولان مطرح می‌شود. بیشترین چالش‌های پیام‌رسان‌های بومی نبود قوانین اقتصاد سکومحور و مواردی از این دست است. مثلاً در یک پلتفرم، فردی از شخصی دیگر کلاه‌برداری کرده و بعد دادگاه، مدیرعامل پلتفرم را احضار می‌کند. متأسفانه اصول دادرسی در این‌گونه موارد در برخی دادگاه‌ها در شهرستان‌ها رعایت نمی‌شود. البته در سال‌های اخیر شاهد بهبود وضعیت در این حوزه هستیم. مثلاً معاونت فضای مجازی دادستانی تهران در این موضوع خیلی فعال شده، ولی باز به صورت موردی به دادگاهی در شهرستان احضار می‌شویم، آن‌هم برای موضوعی که هیچ ربطی به ما ندارد.
وی می‌افزاید: در برخی موضوعات نیز همچنان چالش‌هایی داریم. مثلاً اگر لازم باشد در موضوعی یک زیرساخت پرداخت الکترونیک در سکویی فراهم شود، معلوم نیست پیام‌رسان بتواند چنین کاری را انجام دهد یا نه. این در شرایطی است که پیام‌رسان‌ها شاید از لحاظ تعداد، بزرگ‌ترین سکوهای کسب‌وکار در کشور باشند اما باز می‌بینیم برای اینکه بخواهند یک درگاه ارائه دهند با کلی چالش و محدودیت مواجه می‌شوند.
مدیرعامل پیام‌رسان گپ از شرایط و قوانین مالیاتی به عنوان چالش دیگر پیام‌رسان‌های داخلی یاد می‌کند و می‌گوید: این چالش هم به نوعی به نبود قوانین مناسب در این حوزه برمی‌گردد. مثلاً یک سکو ممکن است خدمات پرداخت ایجاد کند که در این صورت به‌واسطه استارت‌آپ‌ها و فروشگاه‌هایی که روی آن است، گردش مالی اتفاق می‌افتد. در این حالت با اداره مالی به چالش می‌خورد. مثلاً اداره مالی می‌گوید باید ثابت کنی این درآمد مال خودت نبوده است. در مجموع جنس همه چالش‌های اساسی ما در پیام‌رسان‌ها و در همه سکوهای داخلی به نبود قوانین مناسب در بخش‌های مختلف اعم از مالی، حقوقی و... برمی‌گردد.
وی نیز در بحث یا ایده تجمیع پیام‌رسان‌های داخلی نگاه مشابهی به موضوع دارد و عنوان می‌کند: این ایده کارشناسی شده نیست. مطالعات بین‌المللی زیادی در این زمینه انجام شده و حتی در این خصوص اتحادیه اروپا مصوبه‌ای دارد. به‌طوری که بر اساس آن و در راستای وجود حق انتخاب برای مشتری و ایجاد رقابت، تعداد سکوهای ارتباطی مثل پیام‌رسان‌ها، شبکه اجتماعی و... کشورهای عضو با توجه به جمعیتشان باید بیشتر از ۱۰سکو باشد و اگر در گوگل پلی سرچ کنیم در برخی از کشورهای اروپایی مثل آلمان، فرانسه و اسپانیا بیش از ۱۰۰ پیام‌رسان وجود دارد. اما متأسفانه در ایران بعضی‌ها که هیچ مطالعه بین‌المللی در خصوص پیام‌رسان‌ها ندارند حرف از تجمیع پیام‌رسان می‌زنند و ادعا می‌کنند اگر به جای ۶ پیام‌رسان داخلی یک یا دو تا پیام‌رسان داشته باشیم و همه مردم هم در آن‌ها فعال باشند، خیلی خوب است. درحالی که این نکته را در نظر نمی‌گیرند این موضوع تا چه اندازه برای امنیت ملی ما خطرناک است یا اگر این یکی دو پیام‌رسان هک یا قطع شوند، تکلیف چیست و... ضمن اینکه تجمیع پیام‌رسان‌ها مانع رشد و پویایی آن‌ها می‌شود.
نظر شما